هنگامی که از باریستاها و قهوه فروش‌ها در مورد فواید قهوه سؤال می‌کنید، می‌گویند :« قهوه ضد سرطان است.»

آنقدر این جمله تکرار شده که متأسفانه به یکی از باور‌های اصلیمان در مورد فواید قهوه تبدیل شده است. در این مطلب قصد داریم که با استناد به منابع معتبر، صحت این ادعا را  بررسی کنیم.

محققان زیادی در مورد مسئلة ضد‌ سرطان یا سرطانزا بودن قهوه، تحقیق کرده‌اند که با بررسی مقالات آنها می‌توانیم بفهمیم که قهوه نه دارویی معجزه آسا و نه سمی کشنده برای انسان است. منظورمان در این مقاله به هیچ عنوان قهوة فوری (نسکافه) نیست. لطفا قهوة فوری را نوشیدنی جدای از قهوه در نظر بگیرید. (چیزی شبیه به عصارة قهوه) چرا که در فرآیند تولید قهوة فوری بسیاری از فواید دانه‌های قهوه از بین می‌روند و حتی برخی از محققان بر این باورند که مضرات قهوة فوری بسیار بیشتر از دانه‌های قهوه است.

برخی تحقیقات در ابتدا نشان دادند که نوشیدن منظم قهوه در طولانی مدت ممکن است از ابتلا به برخی سرطان‌ها جلوگیری کند، اما برخی دیگر از محققان بر این باورند که آکریل‌آمید (acrylamide) موجود در دانه‌های رست شده ممکن است سرطانزا باشد. این ترکیب شیمیایی یک ماده اسیدی سرطان‌زا به‌شمار می‌آید که از حرارت دیدن کربوهیدرات‌ها ایجاد می‌شود.

آکریلامید در نان برشته، چیپس و ته‌دیگ هم وجود دارد. این مادة سمی در روش‌های پختی چون سرخ کردن، برشته کردن و کباب کردن ایجاد می‌شود و هر چقدر مواد غذایی مانند سیب زمینی و قهوه برشته‌تر و تیره‌تر شوند، آکریل‌آمید بیشتری در آنها تشکیل می‌شود. با این وجود که ممکن است این مادة سمی در دانه‌های دارک رست زیاد باشد، اما در مقالات مرکز جهانی تحقیقات سرطان آمده است که مدارک معتبری در مورد سرطانزا بودن قهوه در دسترس نیست. همچنین سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که قهوه سرطانزا نیست.

طبق مقالات مرکز جهانی تحقیقات سرطان، مصرف منظم قهوه ممکن است در پیشگیری از سرطان کبد و آندومتر (سرطان مخاط رحم) مؤثر باشد؛ اما در مورد اثر پیشگیری قهوه از انواع سرطان‌های دیگر مدارک کافی در دسترس نیست. تمام آنچه که در مورد رابطۀ قهوه و سرطان گفته می‌شود، به نوشیدنی خالصی اشاره دارد که از دانه‌های قهوه، عصاره‌گیری شده باشد و حاوی هیچگونه مادة اضافه‌ای مانند شکر، شیر، خامه و… نباشد. (برای مثال منظور ما اسپرسو و قهوه‌های دمی است، نه لاته، کاپوچینو و …) ممکن است قهوه خاصیت پیشگیری از ابتلا به دیابت را داشته باشد، اما زمانی که روزانه با شکر، شیر پرچرب و یا خامه مصرف می‌شود، می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دهد. همچنین ممکن است شکر سفید سرطانزا باشد و مصرف منظم قهوه همراه با شکر خطرناک باشد.

گفته می‌شود که دانه‌های عربیکا منبع بزرگی از آنتی اکسیدان در میان خوراکی‌ها است و آنتی اکسیدان‌ها در پیشگیری از سرطان مؤثراند؛ اما باید در نظر داشت که پس از رست، مقدار قابل توجهی از آنتی اکسیدان‌های قهوه کم می‌شود. دانه‌هایی که دارک رست شده باشند، آنتی اکسیدان بسیار کمی دارند. برای آنکه از سرطان پیشگیری کنید، ابتدا بهتر است از مصرف دخانیات و غذاهای ناسالم دوری کنید و یک سبک زندگی سالم همراه با ورزش و مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات را انتخاب کنید. در خصوص مصرف قهوه اگر شرایط خاصی دارید، بهتر است با پزشکتان مشورت کنید و سخن افراد و رسانه‌هایی که صلاحیت علمی معتبری ندارند را باور نکنید.

منابع:

1- https://www.iarc.fr/featured-news/media-centre-iarc-news-mono116/

2- https://www.cancer.org/latest-news/can-coffee-lower-cancer-risk.html

3- https://www.cancer.org/latest-news/coffee-and-cancer-what-the-research-really-shows.html

4- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4665516/